Amsterdam, 11 april 2025
Geschreven door: Kamar Marouan
De digitale transformatie van gemeenten vormt een van de grootste uitdagingen én kansen voor lokaal bestuur. Zeker in het sociaal domein – waar de opgave groot is en middelen schaars zijn – wordt van gemeenten verwacht dat ze sneller en slimmer werken, zónder de verbinding met de inwoner te verliezen. Maar technologie is geen doel op zich. Technologie biedt pas kansen die waardevol zijn als het de publieke taak versterkt.
De vraag is dus niet óf digitalisering nodig is, maar hóe we het zó vormgeven dat het menselijke interactie ondersteunt en ruimte laat voor een persoonlijke aanpak – juist in het sociaal domein, waar dat het hardst nodig is.
Binnen het sociaal domein is die urgentie groot. Gemeenten worden geconfronteerd met personeelstekorten, bezuinigingen en toenemende complexiteit, bijvoorbeeld door nieuwe verantwoordelijkheden zoals de Wet inburgering 2021 en Wet Digitalisering 2024. Tegelijkertijd groeit de verwachting dat dienstverlening toegankelijk, begrijpelijk en effectief is – voor alle inwoners.
Toch sluit digitalisering in de praktijk vaak onvoldoende aan bij de mensen voor wie het bedoeld is. Professionals missen gebruiksvriendelijke systemen die overzicht bieden, en inwoners ervaren drempels door taal, beperkte digitale vaardigheden of onlogische navigatie.
Uit onderzoek van Movisie blijkt dat dit geen uitzondering is, maar een structureel knelpunt: “Digitale oplossingen bereiken lang niet altijd de mensen die ze het hardst nodig hebben.” (Movisie, Digitale inclusie: wat werkt volgens experts, 2024)
Neem de inburgering van nieuwkomers. Sinds gemeenten regie hebben over de Wet Inburgering 2021, moeten zij maatwerk bieden én op schaal opereren. Een combinatie die lastig te realiseren is, juist omdat overzicht en afstemming tussen verschillende actoren ontbreekt. Zonder goede digitale ondersteuning betekent dit: extra mailverkeer, losse overzichten, beperkte monitoring, en veel tijdverlies – zowel voor beleidsmakers als voor klantbegeleiders.
Een toekomstbestendige aanpak vraagt om digitale oplossingen die:
- overzicht creëren voor professionals én ketenpartners;
- rekening houden met taalbarrières en verschillende digitale niveaus;
- inwoners activeren in plaats van enkel te informeren;
- aansluiten bij het ritme en de realiteit van het gemeentelijk werk.
Het gaat dan niet om ‘meer data’ of ‘sneller schakelen’, maar om slimmere communicatie, overzicht voor alle betrokkenen, en ondersteuning die rekening houdt met taal, context en digitale vaardigheden. Dat vraagt om samenwerking, experiment en lef – en om durven investeren in digitale infrastructuur die werkt voor mensen.
Benieuwd naar meer?
Kan AI echt helpen bij integratie?
Hoe Welcome app gemeenten helpt